Artykuł przygotowany i opublikowany w Rzeczpospolitej.
Dział HR może odegrać w zrównoważonym rozwoju ogromną rolę, pod warunkiem, że nie sprowadzi się go do roli dostarczyciela danych do raportu.
Wpływ organizacji na pracowników jest zazwyczaj znaczący i niekwestionowany. Można zaryzykować twierdzenie, że trudno znaleźć firmę, w której pracownicy nie stanowią ważnej grupy interesariuszy. Dlatego właśnie ten obszar jest jednym z kluczowych w zrównoważonym rozwoju. Najszersza wiedza nt. pracowników skupiona jest w działach HR, to dlatego są one niezastąpionym partnerem w procesie transformacji firmy w kierunku zrównoważonego rozwoju.
Otoczenie prawne
W Polsce zarządzanie zasobami ludzkimi w firmach regulowane jest przez szereg aktów prawnych, które określają prawa i obowiązki zarówno pracodawców, jak i pracowników. Należą do nich m.in.: Kodeks Pracy, Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, Ustawa o ubezpieczeniach społecznych, Ustawa o związkach zawodowych, Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych i wiele innych. Teraz, do regulacji ważnych z perspektywy HR dołącza dyrektywa CSRD dotycząca raportowania niefinansowego. Wraz ze standardem raportowania niefinansowego ESRS S1 dotyczącym własnych zasobów pracowniczych kładzie ona szczególny nacisk na zarządzanie wpływem organizacji na pracowników.
Wsparcie działów HR
Jak wobec tego HR może wesprzeć proces transformacji firmy w kierunku zrównoważonego rozwoju, w kontekście wymienionej wyżej dyrektywy oraz standardu raportowania?
Po pierwsze – warto włączyć dział HR w proces analizy wpływu firmy i jego istotności w obszarze pracowniczym. Spojrzenie przez pryzmat wpływu na każdy rodzaj podejmowanej aktywności – począwszy od rekrutacji poprzez onboarding, oferowane warunki pracy, w tym bezpieczeństwo i higienę pracy, warunki zatrudnienia i wynagradzania, work-life balance aż po rozwój i edukację jest kluczowe. Firmy powinny nie tylko przestrzegać dotychczasowych przepisów prawa, lecz indywidualnie, uwzględniając swój rodzaj działalności, specyfikę organizacji przeanalizować, jak oddziałują na swoich pracowników jako kluczowych interesariuszy oraz z jakimi wyzwaniami w obszarze pracowniczym się już mierzą lub mogą się mierzyć w przyszłości.
Kolejny temat w kontekście zrównoważonego rozwoju, w który warto zaangażować dział HR to wyznaczenie celów oraz dobranie wskaźników i mierników w obszarze wpływu firmy na pracowników. Ważne jest odpowiedzenie sobie na pytania: dokąd zmierzamy jako organizacja i dlaczego właśnie tam oraz w jaki sposób będziemy mierzyli skuteczność podejmowanych działań? Włączenie celów i sposobów ich mierzenia w strategię biznesową firmy ma ogromne znaczenie dla ich realizacji.
Monitoring działań
Po identyfikacji wpływu i ocenie jego istotności, wyznaczeniu celów, firmy muszą rzeczywiście monitorować skuteczność swoich działań, wprowadzać korekty tam, gdzie jest to niezbędne. Jeżeli przykładowo firma planuje zwiększać odsetek kobiet na stanowiskach kierowniczych, musi sprawdzać, w jakim stopniu i na ile ten cel rzeczywiście realizuje. I jeśli go nie realizuje – jakie są tego przyczyny? Okoliczności zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne mogą się zmieniać, a rolą organizacji, w tym działu HR jest monitorowanie tych zmian, weryfikacja założeń, rekomendacje w zakresie wdrażania korekt. Działanie zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju ma charakter ciągły i długodystansowy, dlatego taka weryfikacja jest niezbędna.
Zespoły HR mogą też wesprzeć komunikację dotyczącą zrównoważonego rozwoju wewnątrz firmy i pomóc w angażowaniu pracowników. Dostosowana do różnego rodzaju stanowisk komunikacja jest kluczowa w transformacji firmy. Systematyczne przekazywanie wiedzy pracownikom dotyczącej tego, w jakim celu firma zajmuje się tematem zrównoważonego rozwoju, dokąd to prowadzi, jakie ma ambicje, jak chce je zrealizować jest istotną podstawą zrozumienia i zaangażowania.
Otwarty dialog
Ważnym wyzwaniem jest niewątpliwie otwarty dialog z pracownikami. Strategiczne angażowanie interesariuszy, w tym przypadku pracowników, ma szczególne znaczenie w zrównoważonym rozwoju. Jeżeli firma ma identyfikować swój wpływ na otoczenie czy to wewnętrzne czy zewnętrzne, musi posłuchać głosów tych, na których wpływa. Dział HR może pomóc w stworzeniu przestrzeni dla pracowników, która sprzyja wymianie opinii czy w zaangażowaniu w dialog najwyższej kadry zarządzającej.
I na koniec – konieczność gromadzenia i dostarczania danych HR do raportu niefinansowego. Często działy HR są włączane w proces zrównoważonego rozwoju dopiero na tym etapie. Takie podejście nie pozwala w pełni wykorzystać ich potencjału, doświadczenia i wiedzy na temat kwestii ludzkich w organizacji. To właśnie zespoły HR najlepiej rozumieją specyfikę firmy w zakresie relacji z pracownikami oraz są na bieżąco z wyzwaniami, szansami i ryzykiem na rynku i wewnątrz organizacji w obszarze kadrowym. Warto zatem korzystać z ich wiedzy i doświadczeń na każdym etapie planowania i wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju.
Zrównoważony rozwój to sposób prowadzenia działalności przez firmę i niewątpliwie dotyczy całej organizacji. Analizując obszar pracowniczy należy na jak najwcześniejszym etapie zadać sobie kilka pytań o rzeczywisty jego status w firmie, czyli np. czy kultura organizacji jest kulturą wspierającą, czy może ilość pracy jest niewspółmierna do czasu pracy, a nadgodziny są normą – nawet jeśli zgodnie z prawem są płatne? Czy rzeczywiście sytuacje mobbingowe czy dyskryminujące są nieliczne? Czy może tylko nieliczni je zgłaszają, bo pracownicy nie wiedzą, jak je zgłaszać lub obawiają się konsekwencji? Czy firma faktycznie zaprasza pracowników do dialogu, czy jest na ten dialog gotowa? Co w firmie oznacza otwartość na różnorodność? Czy nie jest to tylko slogan komunikacyjny, za którym nie idą żadne działania? Zrównoważony rozwój ma wprowadzać realną zmianę, a raportowanie, o którym ostatnio jest bardzo głośno, to tylko narzędzie, które prawidłowo użyte, pomoże jej weryfikować, gdzie jest, czy i jakie czyni postępy i reagować, jeśli wyniki nie są zadawalające.
Jeśli pracujesz w HR i chcesz zgłębić swoją wiedzę nt. roli HR w zrównoważonym rozwoju – zapraszam na kurs online – dowiedz się więcej.
